Είσοδος Στενών

Είσοδος ΣτενώνΟ Νέστος, μετά από μια πορεία 243 χιλιομέτρων, από τα βουνά της Ρίλας στη Νότια Βουλγαρία και ακολούθως, μέσα από την κατάφυτη Ροδόπη, διασχίζοντας 130 χιλιόμετρα σε ελληνικό έδαφος, φτάνει κοντά στο τέλος της διαδρομής του, δηλαδή στο σημείο αυτό, που είναι λίγο πριν βγει στην ανοιχτή θάλασσα του Αιγαίου πελάγους, στο Δέλτα του ποταμού, απέναντι από το νησί της Θάσου. Από αυτό το σημείο και για 20 χιλιόμετρα προς τα βόρεια, δημιουργούνται οι μοναδικοί μαιανδρισμοί του ποταμού, που σχηματίσθηκαν από την αέναη κίνηση των νερών του, εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η συνεχής ροή του νερού διάβρωσε τα ασβεστολιθικά πετρώματα στις όχθες, και σχημάτισε τόσο τις απότομες, κατάφυτες, κάθετες, παρόχθιες πλευρές, όσο και τις εκτεταμένες αμμουδιές, όπου φυσικά η ροή του νερού το επιτρέπει. Από το 1977, η ευρύτερη περιοχή των Στενών, χαρακτηρίζεται ως «Αισθητικό Δάσος», και προστατεύεται από την ελληνική νομοθεσία.Ο κύριος ορεινός όγκος, γύρω από τα Στενά του Νέστου, δηλαδή, τα όρη Λεκάνης και το Αχλαδόβουνο (Τσάλ) δημιουργούν μια κλειστή κοιλάδα, που αποτελείται σχεδόν αποκλειστικά από μαρμαρογενή πετρώματα, με χαρακτηριστικό τους γνώρισμα, την υψηλή υδροπερατότητα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα, στο εσωτερικό της βραχώδους μάζας του βουνού, να εγκλωβίζονται σημαντικές ποσότητες νερού. Σταδιακά, τα νερά αυτά αποδίδουν στο περιβάλλον, την ύπαρξη πολλών πηγών στα χαμηλότερα σημεία. Αυτό συμβαίνει, λόγω διάβρωσης των ασβεστολιθικών πετρωμάτων και έτσι σχηματίζονται μεγάλες κοιλότητες, που συχνά επικοινωνούν μεταξύ τους.Αποτέλεσμα αυτού του γεωλογικού φαινομένου είναι ότι, σε διάφορα σημεία της βραχώδους μάζας και από τις όχθες του ποταμού αναβλύζει νερό. Το νερό αυτό, σε επαρκείς ποσότητες, από τις ομίχλες, τις βροχές και από τις χιονοπτώσεις εγκλωβίζεται, στο εσωτερικό των παρακείμενων ορεινών όγκων, τους οποίους διασχίζει ο ποταμός. Έτσι, με τη σειρά του, ο ποταμός τροφοδοτεί όλο το χρόνο την περιοχή, με φρέσκο γλυκό νερό.Από το σημείο αυτό, αρχίζει και το παλιό πέτρινο μονοπάτι, που είναι συχνά λαξευμένο στον βράχο του βουνού. Για πολλά χρόνια, το μονοπάτι αυτό ένωνε με τον κάμπο, και κατ’ επέκταση και με την ευρύτερη οικονομική ζωή του τόπου, τους παλιούς οικισμούς Λιβερά και Κρωμνικό. Όλη η περιοχή των Στενών του Νέστου, είναι γνωστή και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για μια πληθώρα αγριολούλουδων, και άλλων σημαντικών ειδών της χλωρίδας και της πανίδας, τα οποία παρατηρούνται όλες τις εποχές του έτους.Στην παρόχθια, βλάστηση, ήδη από την αρχή της διαδρομής, ανάμεσα στα πυκνά φυλλώματα, σε διάφορες θέσεις, ανθίζουν από νωρίς την άνοιξη πανέμορφα αγριολούλουδα, όπως διάφορα είδη από ορχιδέες. Εντυπωσιακή είναι η παρουσία φυτών του μεσογειακού είδους ορχιδέας Orchis italica, που φύεται ανάμεσα σε βράχια και θάμνους, στην αρχή του μονοπατιού. Την ορχιδέα αυτή, βλέπουμε συχνά σε ομάδες, σε καλά προφυλαγμένες, σκιερές θέσεις. Τα άνθη της, εμφανίζονται τον Απρίλιο σε μια πυκνή, πυραμοειδή ταξιανθία και ποικίλουν, από σκούρο σε ανοικτό ροζ, με έντονα μωβ στίγματα και γραμμώσεις. Μορφολογικά, θυμίζει τις ανθρωπόμορφες ορχιδέες, που συναντούμε και σε άλλα είδη ορχιδέας στην περιοχή.Η Haberlea rhodopensis, είναι ένα είδος σπάνιο για την χώρα μας και ενδημικό της οροσειράς της Ροδόπης. Είναι φυτό που ανήκει στην οικογένεια των Γεσνεριίδων, η οποία περιλαμβάνει κυρίως φυτά τροπικών περιοχών. Η Haberlea λοιπόν της Ροδόπης, φύεται σε σκιερές ασβεστολιθικές περιοχές και σε πυκνές ομάδες ανάμεσα στις σχισμές των βράχων και όπου υπάρχει η δυνατότητα στα απότομα βράχια να συγκρατηθεί λίγο χώμα και υγρασία. Εδώ, στα Στενά του ποταμού, και στις σχισμές των βράχων είναι μια από τις λίγες περιοχές, που το είδος ευδοκιμεί στον Ελλαδικό χώρο. Στην Ελλάδα την βρίσκουμε επίσης στα όρη Μενοίκιο, Φαλακρό και Παγγαίο της Μακεδονίας, ενώ στη Θράκη στην οροσειρά της Ροδόπης και στο όρος Παπίκιο. Τα φύλλα της είναι οδοντωτά και πράσινα στο επάνω μέρος και καλύπτονται από χνούδι, ενώ από κάτω είναι χρώμα καφετί. Είναι πολυετές φυτό, και προστατευόμενο είδος από την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.Στα κάθετα βράχια και σε απόκρημνα συνήθως, ηλιόλουστα σημεία φύονται σε μικρές ομάδες οι σκληραγωγημένες Κόκκινες Τουλίπες (Tulipa Hageri). Το φυτό αυτό είναι ένα ενδημικό είδος της Νότιο Ανατολικής Ευρώπης, που η παρουσία του καταγράφεται στην Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Το φυτό, δεν ξεπερνά σε ύψος, τα 15 εκατοστά. Σήμερα, είναι είδος αρκετά σπάνιο στην Ελληνική φύση, αν και έχει ευρεία γεωγραφική κατανομή: από τη νότια Ελλάδα, μέχρι και τον θρακικό χώρο. Στην περιοχή μπορούμε να τα βρούμε, ακόμη και σε υψόμετρο πάνω από τα 1.000 μέτρα.Σε παρόμοιο περιβάλλον με τις τουλίπες, σε διάσπαρτα, πετρώδη και ηλιόλουστα πάντα, αλλά πιο προσιτά σημεία παρατηρούνται οι πολύχρωμες Ίριδες. Το όνομά τους το φέρνουν από την Αρχαιότητα και σημαίνει την πολυχρωμία του ουράνιου τόξου. Πρόκειται, για πολυετή, βολβώδη φυτά.Στην περιοχή εμφανίζεται και το είδος Iris reichenbachii, που είναι ενδημικό της Νότιο Ανατολικής Ευρώπης και στην Ελλάδα παρατηρείται μόνο στα βόρεια της χώρας. Τα χρώματά της Ίριδας αυτής ποικίλουν από άσπρο, κίτρινο, έως και το βαθύ ιώδες. Τα είδη αυτά εξαπλώνονται από χαμηλά, έως και τις κορυφές των παρακείμενων ορεινών όγκων και σε υψόμετρο πάνω από τα 1.000 μέτρα.ΓαλαζοκότσυφαςΣτα απόκρημνα βράχια, αλλά και συχνά σε χαμηλό ύψος και πολύ κοντά στο μονοπάτι, παρατηρούμε τον σχετικά σπάνιο για την περιοχή, Γαλαζοκότσυφα (Monticola solitarius longirostris). Το όνομά του το παίρνει από το χρώμα του αρσενικού πουλιού, ενώ το θηλυκό μοιάζει περισσότερο με το θηλυκό του κοινού κότσυφα, δηλαδή καστανόχρωμο. Είναι καλοκαιρινός επισκέπτης και ιδιαίτερα επιφυλακτικό είδος στην ανθρώπινη παρουσία. Έτσι, όταν νιώσει άνθρωπο απομακρύνεται γρήγορα σε ασφαλή σημεία, σε απόκρημνες θέσεις και με καλή κάλυψη. Τρέφεται με διάφορους σπόρους, καρπούς, ασπόνδυλα, έντομα, αλλά ακόμη και με μικρά ερπετά, που αναζητά στον ευρύτερο χώρο. Η φωλιά του Γαλαζοκότσυφα, καλά κρυμμένη σε θάμνους, ή ρωγμές βράχων, δύσκολα επισημαίνεται. Το κελάηδημά του είναι ιδιαίτερα μελωδικό.